Pag-unawa sa demensya

Ang salitang demensya ay ginagamit upang ilarawan ang set ng mga sintomas. Ang mga sintomas ng iba’t ibang uri ng demensya ay maaaring magkakaiba. Kabilang sa mga ito ang pagkawala ng alaala, pagkalito at pagbabago sa mood at pag-uugali.

Ang demensya ay maaaring sanhi ng iba’t ibang mga sakit. Ang sakit na Alzheimer ang pinaka-karaniwan. Ang demensyang vascular (vascular dementia), demensyang may Lewy bodies (dementia with Lewy bodies) at demensyang frontotemporal (frontotemporal dementia) ay kabilang sa iba pang mga sakit na nagiging sanhi ng demensya. Sa ilang mga kaso, ang demensya ay sanhi ng sakit na Alzheimer at alinman sa demensyang may Lewy bodies. Ito ay maaring matawag na magkahalong demensya (mixed dementia).

Araw-araw, karamihan sa atin ay nakalilimot ng mga bagay-bagay, tulad ng pangalan ng mga tao o kung saan natin nailigay ang ating mga susi, ngunit ito ay normal na bahagi ng buhay at hindi nangangahulugang ito ay senyales ng Alzheimer’s o demensya. Sa demensya, ang pagkawala ng alaala ay mas malala kaysa sa paminsan-minsang pagkalimot – ito ay pagkawala ng alaala na nakakasagabal sa pang-araw-araw na pamumuhay. Maraming mga dahilan kung bakit ang mga tao ay nagiging malilimutin. Maaaring makaapekto sa alaala ang gamot. Ang depresyon, pagkabalisa at kakulangan sa bitamina ay maaari ring maging sanhi ng pagkalimot kaya mahalaga ang maagang pagpapasuri. Kung ikaw ay nag-aalala tungkol sa iyong memorya, magandang ideya ang pakikipag-usap sa iyong doktor.

Walang tiyak na paraan upang maiwasan ang demensya, pero alam namin ang ilang mga risk factor para sa demensya at ang mga ito ay maaaring mabago. Ang mga risk factor ay kagaya ng sa cardiovascular na sakit (tulad ng sakit sa puso at stroke). Sa pamamagitan ng isang malusog na pamumuhay at regular na pag-eehersisyo, maaari mong mabawasan ang panganib ng pagkakaroon ng ganitong mga sakit at maaari din nitong babaan ang panganib ng pagkakaroon ng demensya.

Upang manatiling malusog:
• Huwag manigarilyo
• Manatiling aktibo at mag-ehersisyo nang regular
• Panatilihin ang tamang timbang
• Magkaroon ng isang malusog at balanseng diyeta
• Uminom lamang ng alkohol sa loob ng inirekomendang limitasyon
• Kontrolin ang mataas na presyon ng dugo
• Panatilihing normal ang lebel ng kolesterol

Ang First Link® ay tumutulong sa pag-konekta ng mga taong may demensya at kanilang mga tagapag-alaga sa nararapat na suporta at edukasyon nang sa ganoon ang lahat ay maayos na mapamahalaan ang mga pagbabagong kaugnay ng sakit na ito.

Handog ng mga Alzheimer Society sa buong Ontario, ang First Link® ay tutulong sa mga taong may demensya at kanilang mga tagapag-alaga na:

• Maunawaan ang demensya, ano ang mga dapat asahan at kung paano ito pamahalaan
• I-handle ang mga sintomas ng demensya at mapabuti ang kalidad ng pamumuhay
• I-navigate ang health-care system at alamin ang tungkol sa mga serbisyo at suporta sa inyong komunidad
• Makipag-ugnayan sa ibang mga taong na may kaparehong karanasan
• Makatanggap ng patuloy na suporta upang sila ay magkaroon ng karagdagang kumpiyansa, kung sila ay may demensya o sila ay nag-aalaga ng isang taong may demensya

Para sa karagdagang impormasyon tungkol sa partikular na mga programa at serbisyo ng Alzheimer Society, magpunta sa www.AlzheimerOntario.ca.